Lludd and Llyfelys
“Stori Lludd a Llefelys” yw un o straeon y Mabinogi. Mae’n adrodd hanes Lludd, brenin Prydain, a’i frawd Llefelys, brenin Ffrainc.
Mae Lludd yn wynebu tri phroblem fawr yn ei deyrnas: llef a orlewyd ar bob Calan Mai, difrod gan wiber a laddai bob nos, a diflaniad bwyd a diod o’i lys. Ar gyngor Llefelys, mae Lludd yn mynd i Ffrainc i ofyn am gymorth ei frawd.
Mae Llefelys yn rhoi cyngor i Lludd sut i ddatrys pob problem. Ar gyfer y llef, mae’n rhoi corn lle mae modd clywed o bellter mawr. Mae Lludd yn defnyddio’r corn i ddod o hyd i ddau ddraig yn ymladd, sy’n achosi’r llef. Mae’n eu dal a’u claddu yn Dinas Emrys yn Eryri.
Ar gyfer y wiber, mae Llefelys yn rhoi cynghorion ar sut i’w denu a’i ladd. Mae Lludd yn llwyddo i ddenu’r wiber gyda llefrith ac yn ei lladd.
Ar gyfer y diflaniad bwyd, mae Llefelys yn esbonio bod Coraniaid, pobl na ellir eu clywed, yn dwyn y bwyd. Mae’n rhoi cyfarwyddiadau i Lludd sut i’w dinistrio gyda chymysgedd arbennig.
Yn y pen draw, mae Lludd yn llwyddo i ddatrys pob un o’r problemau gyda chymorth ei frawd. Mae’r stori yn dod i ben gyda Lludd yn dathlu ei lwyddiannau a’i deyrnas yn ôl mewn heddwch.
Mae’r stori hon yn cyfuno elfennau o hud, chwedloniaeth, a brawdgarwch. Mae’n archwilio themâu megis cyfeillgarwch, doethineb, a’r gallu i oresgyn anawsterau gyda chymorth a chyngor.